اصفهان / فلاورجان / قهدریجان
کشت پیاز : این محصول از معروف ترین محصولات شهر قهدریجان می باشد که در چند ساله اخیر سطح زیر کشت این محصول افزایش چشم گیری داشته است.
پياز را در اواخر زمستان و اوايل بهار كاشته و پائیز موقع برداشت آن است.
كشاورزان از زمان كاشت اين محصول تا هنگام برداشت آن زحمت‌هاي فراواني را متحمل مي‌شوند.
بدین شرح كه از ابتدا بايد خاك مزرعه را نرم كرده كه اين امر را با دستگاه‌هاي مختلف انجام مي‌دهند كه ساده‌ترين آنها كلوخ‌كوب است كه با اين وسيله كلوخ‌هاي مزرعه را آن‌قدر مي‌كوبند تا نرم شود(امروزه استفاده از تراکتور متداول تر است) و بعد تخم سياه رنگ پياز را در سطح مزرعه پاشيده و آن را آبياري مي‌كنند.
كشاورزان براي رسيدن به يك محصول خوب بايد علف هاي هرزی كه د رمزرعه پیاز مي‌رويد را ريشه‌كن كنند و براي انجام اين كار زمين را با وسيله‌اي كه در زبان محلي به آن «پاشت‌كني» گويند وجين (در اصطلاح محلی پاشت) مي‌كنند و كشت را با انواع كودهاي شيميايي و حيواني تقويت كرده و هر گونه آفت گياهي را با سموم دفع آفات نباتي از بين مي‌برند.
همه اين زحمت‌ها براي رسيدن به يك محصول خوب و مرغوب جهت ارائه به مصرف کنندگان می باشد.
نگاهي به مسائل حاشيه‌اي پياز:
پياز هميشه براي فروشنده « كشاورز» قيمت پائيني را به خود اختصاص داده و نیزنوسانات بسیار زیاد در بازار پیاز بسیاری مواقع برای کشاورز و مصرف کننده مضر بوده است.
مثلا در سال 1377 (ه-ش) به علت افت قيمت نفت در سطح جهاني كشور مجبور به صادرات غيرنفتي به خارج از كشور شد كه یکی از این صادرات پياز بود به همين دليل قيمت پياز افزايش يافته و تا حدود 3000 ريال براي هر كيلوگرم(خرید از تولید کننده) رسيد.
كه پيازكاران قهدريجان از اين فرصت استفاده نسیتا خوبی بردند(البته سود اصلی را واسطه ها بردند که بیشتر پیاز تا آن موقع از کشاورز به آنها منتقل شده بود) ودر سال بعد به دلیل همین بازار خوی سال 77 اكثر زمين‌هاي قهدريجان و خارج از قهدريجان را زير كشت پياز بردند ولي متاسفانه در این سال قيمت پياز با كاهش عجيبي مواجه شد و باعث ضرر و زيان مالي بسیاری از کشاورزان شد.
البته خوشبختانه شركت تعاوني كشاورزي بخشي از اين محصول را (با قیمتی نسبتا پائین) خريده و آنها را در قسمتي از صحرامزرای قهدریجان انبار كرد.(مقدار پيازي كه شركت تعاوني از كشاورزان خريداري نمود 40هزارتن(40ملیون کیلو گرم) به ارزش 10 میلیارد ريال (به احتساب هر كيلوگرم پياز 250 ريال) بود.)
و پس از مدتي شهرداري قهدريجان گونی هاي پياز را جمع‌آوري كرده و پيازها را در سطح صحرا مزرا رها كرد كه قسمت كمي از اين پيازها توسط مردم جمع آوري شد و بقيه پيازها در سطح صحرامزرا مانده و فاسد شده و براي فرار از بوي بد آن و حشرات جمع شده در آن محل كه به خانه‌هاي اطراف سرايت كرده بودند پیازها را زير خاك مدفون نمودند.(چنین نابسامانی هائی متاسفانه در بازار محصولات کشاورزی همیشه به چشم می خورد که ضربات جبران ناپذیری را به کشاورزی کشور وارد می کند.)
در سال 1380 و برخی سال های بعد نیزنیز به علت كاهش قيمت پياز شركت تعاوني كشاورزي، پيازها را از كشاوزان خريداري كرده و آن را در سردخانه‌ايي كه در منطقه زراعي فهران واقع است انبارمی نماید که به این ترتیب کنترل بازار مصرف بهتر صورت می پذیرد وانشاءالله در صورت ادامه یافتن اینچنین برنامه ریزی هائی شاهد مشکلات کمتری برای کشاورزان باشیم.
کشت برنج (شلتوك)
برنج يكي از محصولات عمده كشاورزي قهدريجان است که از مرغوبيت بالائي برخوردار بوده و به برنج لنجان معروف است و البته در چند ساله اخیر به علت مشکل کم آبی ميزان كشت اين محصول كمتر شده است.
کشت برنج به دو صورت انجام مي‌شود كه به معرفي آنها مي‌پردازيم:
الف: دست افشان(این روش کشت به ندرت صورت می گیرد):
در اين روش، ابتدا شلتوك را در آب ريخته و پس از چند روز آن را از آب بيرون كشيده و در جاي نمناكي قرار مي‌دهند تا دانه های شلتوك جوانه بزنند سپس آن را در زمين‌هايي كه آب آن در آن ها به صورت دائمی وجود دارد بصورت تنك می پاشند و دانه های شلتوك كاشته شده پس ازچند ماه وطی مرحله داشت ، رشد كرده و در اوايل پاييز برداشت مي شوند.
ب: نشاء‌كاري:
در اين روش که مرسوم تر می باشد پس از جوانه زدن دانه های شلتوك آن ها را به صورت پراکنده در مزرعه پاشيده و حدودً پس از 40 الي 45 روز نشاء شلتوك را از این زمين ،به زمین اصلی برده ودر آنجا می کارند (به اصطلاح نشاءها را تولکي می زنند)و شلتوك‌هاي كاشته شده پس ازچند ماه وطی مرحله داشت ، رشد كرده و در اوايل پاييز برداشت مي شوند.
نحوه برداشت شلتوك در قهدريجان:
شلتوك در قهدريجان به دو صورت برداشت مي‌شود:
(الف) در قديم ابتدا شلتوك‌ها را با داس مي‌چيده‌اند سپس ترك‌هاي كف مزرعه را با پوسته دانه هاي شلتوك كه د رآسياب‌هاي برنجكوبي موجود بوده است پركرده و شلتوك‌هاي چيده شده را در اين محل صورت دايره ريخته و پس از آن چوم را به گاو بسته و روي شلتوك‌ها تاب مي‌دادند تا دانه‌هاي شلتوك از خوشه‌ها جدا شوند سپس ساقه‌ها را تكان می دادند تا دانه های آن جدا شوند.
با بوجود آمدن تراكتور شلتوك‌ها را بصورت طولي ريخته (قبلا ترك‌هاي زير آن را با پوسته دانه های شلتوك پرمی کنند و يا زير آن پارچه پلاستيكي « گوني‌هاي پلاستيكي» پهن می نمایند) و تراكتور را روي آن تاب مي‌دهند.
در دو حالتي كه قبلاً گفته شد شلتو ك‌هاي حاصل را در يك نقطه جمع كرده و آنها را با ارچون بالا می پاشند تا توسط باد كاه‌هاي نرم و سبك از شلتوك جدا شود. (به اين عمل بوجاري گویند.)
البته امروزه اين عمل توسط دستگاه‌هاي بوجاري انجام مي‌شود كه به آنها كمباين گفته مي‌شود.
ب)روش جدید برداشت شلتوك توسط كمباين‌هاي بزرگ صورت می گیرد كه شلتوك‌ها را چيده و پيشال‌هاي آن (ساقه های شلتوک) را بيرون می ریزد و دانه‌هاي شلتوك را در خود ذخيره مي‌كند.
کشت گندم
يكي از محصولات کشاورزی قهدريجان گندم است كه در اول پاييز كاشته مي‌شود و در اواسط بهار برداشت مي‌شود و برداشت آن به چند شكل مختلف صورت می گیرد:
1) در قديم نحوه برداشت گندم به اين صورت بوده است كه ابتدا آن را با داس چيده و در گوشه‌اي از مزرعه بصورت دايره جمع كرده و سپس چوم را به گاو بسته و روي آن تاب مي‌دادند و سپس آن را بوجاري میکردند ( يعني توسط ارچون‌هاي چوبي آن را بالا ريخته و توسط باد گندم ازكاه جدا مي‌شد )
2) امروزه نحوه برداشت گندم به اين شكل است كه ابتدا گندم را با داس یا گندم چين چيده و در يك گوشه از مزرعه جمع مي‌كنند. سپس گندم‌ها را در كمباين‌هايي كه به تراکتور مي‌بندند، مي‌ريزند و از يك طرف آن كاه و از طرف ديگر آن گندم بيرون مي‌آيد
3) گندم توسط كمباين‌هاي بزرگ چيده مي‌شود و از پشت كمباين ساقه‌هاي گندم بيرون ريخته می شود و دانه‌هاي گندم داخل کمباین جمع آوری و سپس تخلیه می شوند.
کشت جو
جو هم يكي از محصولات قهدريجان است كه در پاييز كاشته و در بهار برداشت مي‌شود. نحوه برداشت جو همانند نحوه برداشت گندم است.
جو از سال‌ها پيش در قهدريجان و بیشتر جهت تغذیه دامی كشت مي‌شده است و ميزان كشت اين محصول در قهدريجان درحد متوسط است.
کشت كلم
از محصولات کشاورزی عمده قهدریجان می توان به کلم اشاره کرد كه عمدتا در 2 نوع كشت مي‌شود:
الف) گل كلم:
بذراين نوع كلم در اوائل بهار به صورت پر كاشته می شود و تقريباً پس از 40 روز نهال آن را باريشه از زمين جدا كرده و در مزرعه اصلی با فاصله مناسب در ردیف های منظم می کارند « فاصله بين نهال‌ها بايددرحدود40 الي 50 سانتي‌متر باشد ».
زماني كه گل كلم مي‌رسد آن را از ساقه با داس يا اره جداكرده و پس از قطع كردن برگ‌ها محصول را به بازار فروش منتقل مي‌كنند.
ب) كلم پيچ« كلم برگ»:
كلم پيچ در قهدريجان در اول بهار تخم‌پاشي و پس از 40 روز نهال آن را به مزارع ديگر به منظور كاشتن منتقل مي‌كنند در قهدريجان دو نوع كلم پيچ كشت مي‌شود.
كلم پيچ قرمز:
رنگ اين نوع كلم، قرمز متمايل به بنفش است كه كشت آن در منطقه در حد متوسط است.
کشت سيب‌زميني
سيب زميني نيز يكي از محصولات عمده كشاورزي قهدريجان است كه در اواخر زمستان و بهار كاشته و در اواخر بهار و اوايل تابستان برداشت مي‌شود نحوه كاشت اين محصول به اين صورت است كه ابتدا سيب‌زمينی را از نقاط سردسیر كشور تهيه مي‌كنند سپس سيب‌زمين ها را تكه‌تكه كرده وبشكلي كه در هر تكه حداقل يك چشم« قسمتي از سيب‌زمیني که پس از کاشتن جوانه می زند» وجود داشته باشد.
سپس این تكه‌ها را بر روي پشته‌ها زير خاك مي‌كنند و پس از سبز شدن با كودهاي شيميايي وحيواني آن را تقويت كرده و پس از رسيدن محصول بوته‌هاي آن را با داس چيده و بعد با بيل یا تراکتور سيب‌زميني ها را از پشته‌ها خارج كرده و به بازار فروش انتقال مي‌دهند.
کشت سیفی جات
کشاورزان قهدریجان کمابیش و اغلب در وسعت کم به کشت سیفی جاتی از قبیل هندوانه، خربزه،خیار،گوجه،بادمجان و....می پردازند.
هندوانه يكي از محصولات قهدريجان بوده‌است كه در قديم كشت مي‌شده است 30 الي 40 روز پس از آغاز سال كاشته و در اواسط تابستان برداشت مي‌شده است البته شايان ذكر است كه در بعضي از مزارع هندوانه، لوبيا نيز كاشته مي‌شده است.
خربزه نيز يكي از محصولات قهدريجان است كه در قديم كشت مي‌شده است كه زمان كاشت و برداشت آن مانند هندوانه است.
شایان ذکر است که امروزه هندوانه و خربزه به ندرت در قهدریجان کشت می شوند.
خيار، گوجه، بادمجان: اين سه محصول از قديم در قهدريجان كشت مي‌شده‌است و امروزه نیز بعضا توسط کشاورزان کشت می شوند.
کشت هويج
يكي از محصولاتي است كه در قهدريجان كشت مي‌شود ولي ميزان كشت اين محصول در قهدريجان كم است.
اين محصول در بهار كاشته مي‌شود و در فصل زمستان برداشت مي‌شود.
روش برداشت هويج به اين شكل است كه هويج را از زمين خارج كرده وگل‌هاي آن را تميز مي‌كنند، بعد از تميز كردن آن را در كنار جوي آب يا در كنار حوض چاه‌هاي آب (آب توسط موتور آب‌كشي برای مزارع استخراج می شود) شسته و آن را در پاكت‌هاي پلاستيكي بزرگ ريخته و به بازرا فروش منتقل مي‌كنند.
کشت چغندرقند ، چغندرلبو وترب
اين محصول درحال حاضر در قهدريجان كمتر كاشته مي‌شود.و به نظر می رسد در گذشته کشت آن متداول تر بوده است.
اين محصول در بهار كاشته و در زمستان برداشت مي‌شود كه نحوه برداشت آن به اين صورت است كه ابتدا چغندرقند را از زمين خارج كرده و پس از پاك كردن گل‌هاي آن وجدا كردن برگ‌ها، آن را مي‌شويند.
پس از شستن، چغندرقند را به كارخانه برده و طبق عمليات كارشناسي كارخانه قند بر روي محصول، قيمت آن را به فروشنده «كشاورز» اعلام مي‌شود.
چغندرلبونیز از قديم‌الايام در قهدريجان كشت مي‌شده است و در حال حاضر نیز به صورت پراکنده توسط برخی کشاورزان کشت می شود.
ترب نیز ازقديم‌الايام در قهدريجان كشت مي‌شده است اين محصول را در اواسط تابستان كاشته وپس از مراقبت‌هاي كشاورزی در اواسط پاييز برداشت مي نمایند.
کشت شلغم
شلغم هم يكي از محصولاتي است كه از قديم‌الايام در قهدريجان كشت مي‌شده است و داراي خواص درماني زيادي است.
اين محصول در فصل تابستان كاشته و در فصل پاييزبرداشت مي‌شود كه نحوه برداشت به اين صورت است كه ابتدا شلغم را از زمین خارج كرده و پس از پاك كردن گل‌ها و كندن برگ‌ها آن را شسته ودر پاكت‌هاي پلاستيكي به بازار فروش منتقل مي‌كنند.
کشت ماش و باقلا
يكي از محصولات خشكبار قهدريجان ماش است كه در چند سال اخير كشت آن افزايش يافته است اين محصول را در اواسط بهار كاشته و در تابستان رشد كرده و شروع به پله‌كدن «باردادن» مي كند و در اول پاييز اين محصول رسيده و آماده برداشت مي‌شود.
نحوه برداشت ماش بدین شکل است که ابتدا آن را با داس چيده و پس از چند روز، زماني كه بوته‌هاي ماش كاملاً خشك شد آنها را روي زمين يا پارچه‌هاي پلاستيكي « گوني پلاستيكي» ريخته و تراكتور را روي آن تاب مي‌دهند تا زمانی که دانه های ماش کاملا از پله ها خارج شوند سپس ساقه ها را جدا کرده و باقي مانده را بوجاري مي‌كنند.
باقلا نیز يكي از محصولاتي است كه در دوران قديم توسط كشاورزان زحمت‌كش قهدريجان كشت مي‌شده است كه همكنون ميزان كشت اين محصول در حد پاييني است زمان كشت اين محصول در اوايل زمستان و زمان برداشت آن در بهار است.
کشت شبدر و يونجه
اين دو محصول از قديم‌الايام در قهدريجان كشت مي‌شده و کشت آن جهت تامين علوفه دام‌ها می باشد.
وهم اکنون نیز كشت اين محصول در قهدريجان به صورت نسبتا گسترده ادامه دارد.
شبدر در اوايل پاييز كاشته مي‌شود و پس از استفاده‌هاي متعدد از آن در اواسط بهار گل‌كرده و آماده تخم دادن مي‌شود.
براي چیدن شبدر و يونجه از داس كوچك يا بزرگ و يا علف‌چين استفاده می شود.
کشت كي‌كوج(کلزا)
اين محصول در دوران قديم در قهدريجان كشت مي‌شده است كه به آب كمي احتياج داشته است كي‌كوج دارای دانه‌هاي روغني ريزي است كه از روغن آن استفاده خوراکی می شود.
در حال حاضر نیز برنامه جامعی برای افزایش کشت این محصول در کشور در حال پیاده سازی است و در قهدریجان نیز مجددا کشت این محصول البته در سطح نه چندان وسیع به چشم می خورد.
کشت پنبه
پنبه يكي از كشت‌هاي مردم قهدريجان در دوران قديم بوده است .
شايان ذكر است كه به پنبه، كلوزه نيز گفته مي‌شده است و انواع مورد کشت آن در بر دو نوع بوده است
1) پنبه‌ي معمولی سفيد رنگ 2) پنبه‌اي كه رنگ آن زرد بوده و به آن مله گفته مي‌شده است.